مقدمه‌ای بر مدیریت پسماند بیمارستانی و آزمایشگاهی
مدیریت پسماند بیمارستانی و آزمایشگاهی در حال تبدیل شدن به یک مسئله مهم در اکثر کشورهای جهان است. این پسماندها به دلیل ماهیت عفونی و سمی خود، خطرات بهداشتی و ایمنی متعددی را به همراه دارند. فعالیت‌های مربوط به مراقبت‌های بهداشتی مانند تشخیص، درمان، و ایمن‌سازی انسان‌ها یا حیوانات یا در حین انجام تحقیقات باعث تولید پسماند بیمارستانی می‌شود. همچنین زباله‌های تولید شده از آزمایشگاه‌های صنعتی، مؤسسات آموزشی، بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها، پسماند آزمایشگاهی هستند.
- Park بیانیه داد که: “اجازه دهید پسماند مربوط به “بیماران” زندگی “افراد سالم” را آلوده نکند و همچنین تصریح کرد که مدیریت صحیح پسماند بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها نقش مهمی در بهبود سلامت عمومی و همچنین کیفیت محیط زیست ایفا می‌کند. بنابراین باید با این گونه پسماندها با احتیاط بیشتری نسبت به پسماند شهری عمومی برخورد و رفتار شود.
منابع پسماندها
موارد زیر پسماند بیمارستانی و آزمایشگاهی تولید می‌کنند:
- بیمارستان‌های دولتی و خصوصی
- خانه‌های سالمندان و کلینیک‌ها
- آزمایشگاه‌های مؤسسات آموزشی و صنایع مختلف
- مراکز مراقبت‌های بهداشتی اولیه
- بانک خون و مراکز جمع آوری
- سردخانه‌ها
- مراکز تحقیقات و آموزش پزشکی و غیره
دسته‌بندی پسماندها
پسماند بیمارستانی و آزمایشگاهی را می‌توان به طور کلی به سه گروه طبقه‌بندی کرد:
- پسماند غیر خطرناک: که 80 درصد یا بیشتر از کل پسماندها را پوشش می‌دهند و شامل پسماند عمومی محل کار یا آشپزخانه می‌شود.
- پسماند عفونی: که 10 تا 15 درصد از کل پسماندها را پوشش می‌دهند و شامل اجسام نوک تیز و هر چیزی که به خون، مایعات بدن یا اعضای بدن آلوده است، می‌شوند.
- پسماند غیر عفونی اما خطرناک: که 5 درصد از کل پسماندها را پوشش می‌دهد و شامل ظاهر کننده فیلم اشعه ایکس، رنگ‌های شیمیایی، پسماند دارویی، سمی و هسته‌ای، باتری‌ها، روغن‌های مصرف شده، حلال‌های مصرف شده یا اقلام جیوه‌ای می‌باشند.
شهرداری یا مقامات دولتی پسماند غیر خطرناک را مدیریت می‌کنند، در حالی که بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها پسماند عفونی و خطرناک را مدیریت می‌کنند.
WHO پسماند بیمارستانی را در 9 نوع طبقه‌بندی کرده است که بر اساس آن پسماندها به دو دسته قابل بازیافت یا قابل سوزاندن تفکیک می‌شوند:
- پسماند عمومی: خطری برای سلامتی انسان ندارد. به عنوان مثال: کاغذ مصرفی در ادارات، لفاف، پسماند خاکروبه عمومی و غیره.
- پسماند پاتولوژیک (Pathologic): بافت یا مایع انسانی. به عنوان مثال: مایعات بدن، بافت بدن، اعضای بدن.
- پسماند تیز: اقلام پسماندی تیز. به عنوان مثال: سوزن، چاقوی جراحی، چاقو و غیره.
- پسماند عفونی: می‌توانند بیماری‌های باکتریایی، ویروسی یا انگلی را انتقال دهند. به عنوان مثال: پسماند آزمایشگاهی، پنبه یا گاز استفاده شده، سواب بافت، باند، تجهیزات بخیه و غیره.
- پسماند شیمیایی: مواد شیمیایی مورد استفاده در درمان یا تشخیص، به عنوان مثال: شناساگرهای آزمایشگاهی، ضد عفونی کننده‌ها، ظاهر کننده فیلم اشعه ایکس و غیره
- پسماند رادیواکتیوی: مایع استفاده نشده از رادیوتراپی یا تحقیقات آزمایشگاهی، ظروف شیشه‌ای آلوده و غیره.
- پسماند دارویی: داروهای تاریخ مصرف گذشته یا قدیمی.
- ظرف تحت فشار: سیلندر گاز، قوطی اسپری و غیره.
- پسماند ژنوتوکسیک (Genotoxic): پسماند حاوی داروهای سیتوتوکسیک (Cytotoxic) مورد استفاده در درمان سرطان.
انواع و ماهیت پسماند بیمارستانی به خدمات موجود در بیمارستان و ماهیت بیمارستان بستگی دارد.
مدیریت پسماند بیمارستانی و آزمایشگاهی (نکات و مراحل)
یک سیستم مدیریت پسماند عبارت است از جمع‌آوری، دسته‌بندی، ذخیره‌سازی، حمل و نقل و دفع اصولی پسماند تولید شده، توسط یک سازمان. یک ایده مهم برای موفقیت سیستم، به حداقل رساندن پسماند می‌باشد. کارکنان بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها باید تشویق شوند تا پسماند کمتری تولید کنند.
منبع :گرین لب
